Hazinenin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan tarım arazileri hariç, mülkiyeti gerçek veya tüzel kişilere ait iki yıl üst üste ekilmeyen tarım arazilerinin, arazi vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılması şartıyla Bakanlık tarafından sezonluk olarak kiraya verilmesi uygulaması başlıyor. Bu düzenleme ile kullanılmayan tarım arazilerinin kiraya verilerek ekonomiye kazandırılması amaçlanıyor.
İşlenmeyen tarım arazilerinin tarımsal amaçlı kiraya verilmesine ilişkin yönetmelik, 22 Ağustos 2024’te yürürlüğe girdi. Üst üste iki yıl işlenmeyen arazilere ilişkin ilk listenin 1 Eylül 2025’te ilana çıkarılması ve ilk kiralamanın 16 Ekim 2025 tarihinde yapılması planlanıyor.
Sahip olduğu arazisinin kiralanmasını istemeyen üreticiler 1 Eylül 2025 tarihinden itibaren 45 gün içinde resmi başvuru yapmazsa, tarlası otomatik olarak kiralama kapsamına girecek.
2024 yılı verilerine göre, mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait olan işlenmeyen tarım arazilerinin yaklaşık 300 bin dekar olduğu tahmin ediliyor. (1)
İşlenmeyen tarım arazileri listesi il veya ilçe tarım müdürlüklerince ilan tahtalarında ve elektronik ortamda il müdürlüğü internet sitesinde ilan edilecek. Arazi kiralamak isteyenler, “Tarım Arazisi Kiralama Talep Formu” ile il tarım müdürlüklerine başvurabilecekler. Kiralamada öncelik kiraya verilecek tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına verilecek. Kira bedeli komisyon tarafından takdir edilen rayiç kira bedelinden düşük olamayacak ve bu bedel doğrudan arazi sahibine ödenecek.
Diğer taraftan Bakanlık, Hazine’ye ait tarım arazilerinin çiftçiler tarafından sözleşmesiz yani izinsiz olarak ve ecrimisil (izinsiz olarak kullanımdan doğan tazminat) ödenerek kullanılması yerine kira sözleşmesi ile kullanılmasını sağlayan bir düzenlemeyi gündeme getirdi. Böylece çiftçiler tarımsal üretim destekleri gibi sözleşmeye bağlı haklardan yararlanmış olacaklar ve sözleşmesiz kullanımdan kaynaklanan sorunlar ve özellikle oluşan anlaşmazlıklarla muhatap olamayacaklar. Ayrıca kira süresi sonunda yükümlülüklerini yerine getirenlere kira süresini yeniden uzatma veya 10 yıl boyunca kullananlara doğrudan satın alma hakkı tanınıyor.
Topraksız veya yeteri kadar toprağı olmayan çiftçilere 60 dönüme kadar Hazineye ait tarım arazilerinin kiralanması uygulaması ile Bakanlık tarım sektörüne önemli ve farklı bir destek daha sağlıyor. Bu teşvikten yararlanmak için kiracının taşınmazın bulunduğu köy veya mahallede en az üç yıl süreyle ikamet etmesi veya oranın nüfusuna kayıtlı olması gerekmektedir. Kiraya verilebilecek Hazine arazileri resen veya talep üzerine belirlenecek ve 10 yıla kadar kiraya verilebilecek. Bunun yanı sıra Hazineye ait tarımsal araziyi kiralayan çiftçiler sözleşmeye bağlı tarımsal desteklerden yararlanma hakkına sahip olacaklar.
Bütün bu düzenlemeler atıl durumdaki toprakların yeniden üretime kazandırılması amacına yönelik olup, ilk tespitlere göre, Antalya’da 4 bin 300 dekar, Konya’da 10 bin dekar, Kayseri’de 1650 parsel boş araziden söz edilerek bu arazilerin üretime sokulması hedefleniyor. (2)
Böylece devlet eliyle arazi kiralama dönemi başlamış oldu. Sağlanan desteklerin ve tarım sektörüne verilen bu teşviklerin tarımsal üretimi artırması ve ithalat ihtiyacının azaltılması açısından önemli olduğunu düşünüyoruz.
Kaynakça :
(1) Mine Ataman
(2) milliyet.com.tr