İzzet TUMAY- Gazeteniz TURAN’a konuşan Elazığ Kahveciler ve Kıraathaneciler Odası Başkanı Ferhat EVSEN, Elazığ’da seçim öncesi esnafa söylenen müjdelerle ilgili bir beklenti oluştuğunu belirterek şunları söyledi: ‘’BAĞKUR 7200 prim gün sayısının indirilmesi konusunda esnaf bu müjdeyi bekliyor. Bu konuda hala bir çalışma yapılmamış, 9200 mağduriyeti devam ediyor, inşallah bu 7200’e düşürülmesi konusu Resmî Gazetede yayımlanır ve esnafımızda bu ekonomik krizde prim ödeme sıkıntısından kurtulur.’’
‘’ESNAF KREDİ ÇEKEMİYOR!’’
Esnafların kredi çekemediğini, bunun esnaflar için çok büyük bir mağduriyete sebebiyet verdiğini belirten EVSEN, sözlerine şöyle devam etti: ‘’Esnafımızın en büyük sorunu kredi çekememek. Biz oda olarak kredi oluşturma gibi bir şansımız yok. Kredi için kooperatiflere verilen dosyalar para olmadığı için bekletiliyor.
‘’ESNAFIMIZ KENDİ PARASIYLA BİLE KREDİ ÇEKEMEZ OLDU’’
‘’Yaklaşık 800 tane esnafımızın 50 tanesinin depremde dükkanları ağır hasar alarak yıkıldı. Şu ana kadar resmi olarak bir tane esnafımıza bile herhangi taşınma, kira vb. bir destek yardımı almamıştır. Yaklaşık olarak şubat ayından beri aylarca zaman geçti. Son ağır hasarlı raporlarının da hak sahipliğinin açıklanması ile 2 tane esnafımızın işyeri bugün resmi olarak ağır hasarlı ilan edildi. Özellikle iş yerleri ağır hasarlı olan esnaflarımıza hükümetimizin destek vermesi lazım, 2020'deki destekleri bekliyoruz. O günkü şartlarda biz belki beğenmiyorduk destekleri fakat bugün 50 bin TL faizsiz krediyi boş verin, esnafımız kendi parasıyla bile kredi çekemez oldu. Seçimden önce Ankara ATO'da Cumhurbaşkanımızın yaptığı toplantıda Esnaf Sanatkârlar TESK Başkanımız Bendevi Palandöken de orada esnafımızın adına kendilerine teşekkür etti. Seçim süreciydi, tabi kötü olmak istemedi fakat bu süreç bugün geldi Elazığ esnafının çıkmaz bir sokağa girmesine sebep oldu. Orada 150 milyarlık bir destek kredisi açıklandı fakat bugün Elazığ esnafı olarak bankalar olsun, 4 tane kefalet kooperatifimiz olsun, herhangi bir para talebinde esnaflarımız evraklarını hazırlayıp, teminatlarını hazırlayıp sunduğu zaman bugün para bulamıyor, para çekemiyor. İnsanlar bir bakıma kendi imkanları ile bankalardan faizli parayı bile çekemez haldedir.’’
‘’KREDİ MÜJDESİ AÇIKLANIYOR AMA KOOPERATİFLERDE, BANKALARDA PARA YOK!’’
Buradan seçilmiş 5 tane milletvekilimize sesleniyoruz; Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı milletvekillerimize sesleniyoruz. Gelin Ticaret Bakanlığı’yla, Maliye bakanlarıyla görüşün kooperatiflerimize para desteği verilsin. Bugün insanlar para çekemez durumda. Faizsiz kredilerden vazgeçtik. Dediğimiz gibi 2020 depreminde bir faizsiz kredi vardı. Şu anda bile ekonomik krizde bir faizsiz kredi bekleniyordu fakat biz artık faizsiz krediden vazgeçtik. Yani gerçekten esnaflarımızın para çekmesi için bankalarda para olması lazım. 28 Mayıs seçim yapıldı seçimden 2-3 gün sonra 1 Mayıs’ta ödemeler durdu. Depremde 1 yıl ertelenen krediler bugün iptal oldu. Normal kredilerinde kooperatiflere tanınan limitleri düşürüldü. Bugün para da olsa Elazığ esnafı para çekeceği evrakı tamam da olsa para çekecek herhangi bir yer bulamıyor. Kooperatiflerde para yok, bankalarda para yok peki esnaf bu dar döngüde, bu ekonomik krizde en azından bir nefes alabilmek için ne yapabilir?’’
‘’ZATEN ESNAF BORCUNU BORÇLA KAPATMAK İÇİN PARA ÇEKİYOR!’’
Yani İzmir'deki bir kooperatif başkanı arkadaşımız internette her gün paylaşıyor, esnafına sesleniyor; 'gelin para çekin'. Bizim Elazığ esnafı da evrakını hazırlıyor hatır gönül üzerine kredi alıyor. Bugün bu röportajı dinleyen yetkililer de biliyor, inanın ki çevrelerinden 2-3 tane esnaf onları aramıştır. Demiştir ki; 'burada kredimiz var bize destek olun kredi çekelim'. Bu para çekme olayı en azından günümüzde problem olmaktan kalksın. Zaten esnaf borcu borçla kapatmak için bir para çekiyor. Lütfen Elazığ'ın para konularını kimle görüşüyorlarsa görüşsünler yetkililerle. Bizim TESK Başkanımız var Ankara'da zaten sadece teşekkür ediyor insanlara. Buradan yetkililerden, milletvekillerimizden yeni dönemde ilk faaliyetleri bir kaynak bir ödenek çıkararak sağlasınlar. Seçim sürecinde verilen sözler en azından şimdi yerine getirilsin.’’
‘’ESNAFLARIMIZ ZAM YAPSALAR MÜŞTERİ YOK, YAPMASALAR MALİYETLER KURTARMIYOR!’’
Çaya gelen yüzde 43 oranındaki zammı da değerlendiren EVSEN, yapılan zamlarla esnafın yaşadığı zorlukların arttığına dikkat çekti. Esnafın gelen zamları fiyatlara yansıtamadığını da ifade eden Evsen şunları söyledi: ‘’Ülkemizde çay üreticilerine destek için yapılan zam bugün esnaflarımıza yansıdı. Gerçekten esnaflarımızın durmadan mücadele ettiği kalemlerden biri de çay kalemidir. Hükümetimizin yetkili insanlarına sesleniyoruz; esnaf zor durumda. Esnaf artık Elazığ'da gerçekten kiralarla uğraşıyor, vergilerle uğraşıyor. Şimdi bu çay zamlarında ana kalemimiz şeker, çay, su olduğu için bununla ilgili bir destek bekliyoruz. Hükümetimiz en azından çayda KDV'leri indirse, bu yakıt indiriminde nasıl yapılıyorsa çayla ilgili de bir destek verilse esnafımız adına güzel olur. Yetkililere sesleniyoruz; Elazığ esnafı bu çay zamlarından sonra gerçekten müşterilerinde ekonomik durumu kötü olduğu için, iki derede bir arada kaldılar. Zam yapsalar fiyatlarına müşteri yok. Zam yapmasalar maliyetleri kurtarmıyor. Bu yüzden gerçekten zor bir süreçteyiz Allah esnafımızın yardımcısı olsun, güç kuvvet versin. Yaklaşık 800 tane esnafımızın 50 tanesinin depremde dükkanları ağır hasar alarak yıkıldı. Şu ana kadar resmi olarak bir tane esnafımıza bile herhangi taşınma, kira gibi bir destek yardımı almamıştır. Yaklaşık olarak şubat ayından beri aylarca zaman geçti.’’
‘’ESNAFIN DEPREM MAĞDURİYETİ ARTARAK DEVAM EDİYOR’’
Esnasın yıkılan işyerlerini taşımak için bir yığın güçlükle karşılaştığı ve iş yerini yeniden açmak için birçok prosedüre takıldığını belirten Evsen, kira fiyatlarındaki fahiş artışa da dikkat çekerek şunları söyledi; ‘’Elazığ'da büyük sorunlardan biri de ticaret merkezlerinin olmamasıdır. Bugün esnaf birlik odaları dağıldı odalar herkes bir tarafa dağıldı. Herkes bir mahalleye dağıldı. Bu esnaflarımız için de hiç iyi de olmadı çünkü odalarda işlemleri esnaf birlik tek bir odadaydı. Bütün işlemlerini aynı binada yapabiliyordu. Bugün herkes bir ofis tuttu bunların odaları ayrı bir maliyet. Tamam bizim yerimiz bugün Nail Bey'de olur yarın başka bir mahallede olur yer buluruz ama esnafın öyle bir şansı yok. İş yeri yıkılan esnaf Mustafa Paşa Mahallesi'nde bugün bir dükkân tutmaya kalktığı zaman 8-10 bin lira dükkân kiraları. Elazığ'ın caddeleri biliyorsunuz İstanbul'da bir boğaza bakmıyor. Buradan dükkân sahiplerine sesleniyoruz! Deprem oldu iş yerleri yıkıldı, yeni iş yerleri teslim edildi fakat biraz vicdan merhamet ya. TOKİ'nin size verdiği dükkân şartları bellidir. Onların sizlere uyguladığı faizler bellidir. Bugün yıkılan dükkanlarda esnaf zaten destek alamıyor bir de iş yeri açmak için yeniden evraklarla uğraşıyor bir de sizinle uğraşmasın. Elazığ'ın ticaret merkezine ihtiyacı vardır. 2 tane yer altı otoparkı yapıldı. Keşke o yer altı otoparkına 2 tane de yer altı çarşısı yapılsaydı. Bugün Atatürk İlkokulu'nun orası, Kız Meslek Lisesi'nin orası, buralarda en azından yapılacak ticaret merkezleri ile şehirde iş yeri sahipleri şehrin 500 kişilik bir ailesi var. Bu 500 kişinin elinde kira fiyatları. 3-5 tane insan zamanında zengindi. Şu anda da bu dükkanlar onların dükkanları ile birlikte bugün 3-5 kişi zengin olsun diye kira fiyatları 8-10 bin olmasın esnafta bu durumdan mağdur olmasın.’’ Diye konuştu.
