Kadim bir medeniyet olan Mısır, günümüzden 5000 yıl önce şehirleşmenin, planlı sokak ve caddelerin, tapınakların, saraylar ve depolama alanlarının, ticaretin ve tarımın en iyisini yapmaktaydılar. Piramitlerin yapımı da bu dönemde başlamıştır; halen günümüzde inşaat teknikleri tartışılmakta ve araştırıldıkça buraların gizemleri artmaktadır.

Bu medeniyetin devasa eserleri ve devlet sistemleri göz önüne alınınca, bunun finansmanı ve ekonomi yönetimi merak konusu olarak akla gelmektedir.

Mısır medeniyet dönemindeki ekonomi yönetimi ile ilgili şu ana kadar bilinen, günümüzden 3600 yıl önceki Hazine ve Ekonomi Bakanı Kenanlı Yusuf hakkında anlatılanlardır. O dönem Mısır’da Asya kökenli Hiksoslar hanedandı.

Hiksoslar, at ticaretini başlattı ve bu hayvanı Mısır’a tanıttılar. Atlı savaş arabalarını ilk defa Mısır kullanmaya başlamıştır. Hiksoslar döneminde piramit yapımı durmuş ve kaya mezarlığı kültürü başlamıştır. Kenanlı Yusuf, ailevi sebeplerle Mısır’a getirilmiş, burada sevilip sayılan biri olmuş; ekonomi ve yaşam ile ilgili öngörüleri itibar görmeye başlamıştır.

Vezir ve üst düzey yöneticilerin Yusuf’u tavsiyesi üzerine kral;

— Onu bana getirin, onu kendime özel danışman edineyim.

Mısır kralı Yusuf’a dönerek;

— Bugün sen, katımızda yüksek yeri olan güvenilir birisin.

Yusuf da;

— Beni ülkenin hazinelerine tayin et! Çünkü ben çok iyi korurum ve bu işi bilirim,

diyerek, kendi niteliklerini açıklayıp görev istemesi, uzman olduğunu, halkın menfaati için bu görevi talep etmesi ile devletin ekonomi, hazine, maliye başta olmak üzere ülke yönetiminde yetkili yöneticisi olmuştur.

Mısır devlet yöneticisi olduktan sonra, ekonomide oluşan 7 yıllık konjonktürel dalgalanmaları çok iyi yönetmiş ve ülke her alanda gelişme göstermiştir.

Kriz yönetiminin stratejisi olarak, merkezi yönetimin gücünü artırmış, devletçi bir ekonomi politikası izlemiştir. O yılların savaş teknolojisinde devrim sayılacak olan atlı arabaları kullanmaya başlamışlardır. Metal teknolojisi ile metal işçiliği geliştirilmiş, bronz silah ve aletler kullanılmaya başlamıştır.

Şehirlerde güçlendirilmiş surlar inşa edildi, savunma mimarisi geliştirildi.

Tahıl, keten, papirüs ve taş işçiliği ihracatı yapıldı. İthalat kalemleri bronz, gümüş, lapis lazuli değerli taşı, zeytinyağı, Levanten ve ahşap ürünlerinden oluştu.

Diğer ülkeler ile, bilhassa Yakın Doğu ülkeleriyle, ticari ve kültürel alışveriş artırıldı ve o ülkelerin seramikleri, mühürleri, silahları kullanılmaya başlandı. Oluşturulan ticari yollarla, yeni konak ve hanlarda kültürel esneklik ortamı oluşturuldu. Nil Deltası’nda sulama sistemleri ve Akdeniz’de deniz ticareti geliştirildi.

80 yıllık Mısır ekonomisi ve ülke yönetiminde, maden külçeleri, bilhassa gümüş külçeler, standart ağırlıklar (darahima, ma’dudatin, deben, kite, seniu) ticaret için kullanılmaya başlanmıştır.

Kenanlı Yusuf’un Mısır ve ilişkili ülkelere, hatta günümüze gösterdiği ve rehberlik ettiği başarısının sırrı, ahlaki bir yönetim ve planlama ile ekonomik ve sosyal sıkıntıların aşılacağını; bu metod ile ekonominin başarılı olabileceğini öğretmiştir. Uygulanan ekonomi stratejisi, uzun vadeli planlamanın ve kaynak yönetiminin önemini öne çıkarmıştır. Yusuf’un dürüstlüğü ve ahlaki bütünlüğü ile, insanlığa bir rehber olduğu görülmüştür.

Günümüzde ise tabiat şartları, piyasa şartları ve alınan ekonomik kararlarla oluşan fiyatları beğenmeyen üreticinin ağaçları kesmesi, ürününü çöpe atması, fabrika ve üretim yerlerinin işçi çıkarması; ekonomik ve ekolojik dengeyi ve düzeni bozduğu için, 7 değil 70 senedir enflasyon denilen sıkıntıyı aşamıyoruz.

“Şu insanların kendi tercihleri ile yaptıkları işler yüzünden, karada ve denizde (bütün dünyada) fesat (bozukluk) ortaya çıktı, nizam bozuldu.”

Hayırlı haftalar dilerim.