Kıymetli TURAN Gazetesi okuyucuları, öncelikle yazarı olmaktan gurur duyduğum Turan Gazetesinin Anadolu Yayıncılar Derneği tarafından düzenlenen 7. Medya Ödül Töreninde “Yılın Yerel Gazetesi” ödülünü almış olmasından dolayı tüm Turan Gazetesi ekibini ve başta Murat Turan, Vehbi Çoşkun ve Mert Turan’ı tebrik ederim. 94 yıllık Cumhuriyetimizin ilk gazetelerinden olan Turan Gazetesini yıllardır başarı ile kimsenin adamı olmadan temsil etmeleri de ayrıca takdire şayandır.
Bu hafta sizlere 18/4/2007 tarihli ve 5627 sayılı Enerji Verimliliği Kanunu (EVK)’nun 10. maddesinde düzenlenmiş olan idari para ceza yaptırımlarının 2023 yılı için açıklanan zam oranlarından bahsetmek istiyorum. 2022 yılının son gününde EVK’ya uymayanlar ile ilgili 2022 yılında alınacak ücretlerin %122,93 (yüz yirmi iki virgül doksan üç) oranında artırıldığı açıklandı. Bu oranlar da yine Resmi Gazete ekinde Tablo olarak verildi.
2 Mayıs 2007 tarihinde Resmi Gazetenin 26510 sayı numarası ile yayınlanan 5627 kanun numaralı EVK’nın amacı; enerjinin etkin kullanılması, israfının önlenmesi, enerji maliyetlerinin ekonomi üzerindeki yükünün hafifletilmesi ve çevrenin korunması için enerji kaynaklarının ve enerjinin kullanımında verimliliğin artırılmasıdır. Yazımıza konu olan 10. maddedeki idarî para cezası vermeye yetkili olanlar tarafından yapılan tespit ve/veya denetimler sonucu gerçek veya tüzel kişilere aşağıdaki esaslar çerçevesinde idarî yaptırımlar uygulanır denmiştir.
Enerji Verimliliği (EV) hizmetlerinin yürütülmesine yönelik yetkilendirmeler ve bu kapsamdaki faaliyetler, EV’nin artırılması amacıyla uygulamalar, EV uygulama projelerinin desteklenmesi ve diğer uygulamalar maddeleri kapsamında istenen bilgilerin ve inceleme yapma imkânının verilmemesi halinde istenen bilgi ve/veya iznin verilmesi için otuz günlük süre tanınır. Verilen süre sonunda istenen bilgilerin yanlış veya noksan verilmesi halinde 10.000 TL, hiçbir bilgi verilmemesi ve/veya yerinde inceleme imkânının tanınmaması halinde 50.000 TL idarî para cezası verilir. Bu cezaların 2023 yılı için sırasıyla 113.301 TL ve 566.670 TL olacağı açıklanmıştır.
Yukarıdaki paragrafta verilen yetkilendirmeler, uygulamalar, desteklerin dışında bu Kanun ve ilgili yönetmelikler kapsamında istenen gerekli diğer bilgilerin otuz gün içinde, doğru olarak ve gerektiği şekilde verilmemesi halinde 500 TL idarî para cezası verilir denilmiştir. Bu cezaların 2023 yılı için karşılığı 5.628 TL değerinde olmuştur.
6. maddenin birinci fıkrasının (EV hizmetlerinin etkinliğini ve enerji bilincini artırmak amacıyla eğitim ve bilinçlendirme faaliyetleri gerçekleştirilir) (c) bendinin (2) numaralı alt bendi (Lisansları kapsamında elektrik ve/veya doğal gaz satışı yapan tüzel kişiler bir önceki malî yıla ait tüketim miktarı ve bu miktara karşılık gelen tüketim bedelini içeren aylık bazdaki bilgileri internet ortamında müşterilerinin bilgisine sunar.) ile ilgili hükümlerin yerine getirilmemesi halinde, ilgili tüzel kişilere 5.000 TL idarî para cezası verilir. Bu ceza da 2023 yılı için 56.637 TL olmuştur.
Endüstriyel işletmeler ve binaların sahipleri veya yönetimleri, EV’nin artırılması için uygulamaya konulan Enerji yönetimi ilgili yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde, aykırılığın giderilmesi için ihtar edilir. Aykırılığın otuz gün içerisinde giderilmemesi halinde; endüstriyel işletmeye, bina sahibine veya bina yönetimine 20.000 TL idarî para cezası verilir. Bu ceza da 2023 yılı için 226.632 TL olmuştur.
Son olarak güncellenen idari para cezalarında, 7. maddenin birinci fıkrasının “Yakma tesislerinde yer alan kazanlardan, brülörlerden, kat kaloriferi ve kombilerden Genel Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikte belirlenen asgarî verimlilik değerlerini sağlamayanların satışına izin verilmez.” ve “Elektrik motorlarının, klimaların, elektrikli ev aletlerinin ve ampullerin sınıflandırılmasına ve asgarî verimlerinin belirlenmesine ilişkin usûl ve esaslar Genel Müdürlük ile müştereken hazırlanarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından yürürlüğe konulacak yönetmelikle düzenlenir ve asgarî sınırları sağlamayanların satışına izin verilmez.” bentlerine aykırı olarak satış yapan gerçek ve tüzel kişilere, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı tarafından 20.000 TL idarî para cezası verilir denilmiştir. 2023 yılı için ise bu cezaların karşılığı yine 226.632 TL olarak belirlenmiştir.
Detaylı olarak maddeleri ile verdiğimiz yaptırımların temelinde enerji verimli olmayan tüm uygulama, malzeme ve ekipmanların yanlış veya eksik kullanılmasından dolayı cezalandırılması söz konusudur. Daha önce yazılarımızda ve derslerimizde sürekli vurgu yaptığımız bir konu olan EV gerçekten enerji alanında en çok önemsediğimiz konu olmalıdır. Çünkü son tüketim yerine gelen elektrik binlerce aşamadan geçerek bizlere ulaşır. Bu kadar aşamadan geçen ve son tüketiciye gelen elektrik enerjisinin özelikle ülkemizde yaklaşık % 70’inin dış ülkelere bağımlı olarak bizlere ulaştığını çoğumuz bilmekteyiz. Aslında hep söylediğim bir söz var ki o da şudur; EN BÜYÜK ENERJİ KAYNAĞIMIZ ENERJİ VERİMLİLİĞİ’DİR.
Özetle, 2023 yılında EVK’da belirlenen yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edilmesi halinde verilecek idari para cezaları, 5.628 TL ile 566.670 TL arasında değişiklik gösterecektir.
Bu çerçevede, Türkiye'de elektrik üretiminde hidroelektrik, rüzgar, jeotermal ve diğer yenilenebilir kaynakların payının 2023 yılında en az yüzde 30 düzeyinde olması, doğalgazın payının yüzde 30’a düşürülmesi ve nükleer enerjinin enerji arz kaynaklarına dâhil edilmesi hedeflenmiştir. 2022 yılı Kasım ayı sonu itibarıyla ülkemiz kurulu gücü 103.541 MW’a ulaşmıştır. 2022 yılı Kasım ayı sonu itibarıyla kurulu gücümüzün kaynaklara göre dağılımı; %30,5’i hidrolik enerji, %24,4’ü doğal gaz, %21,1’i kömür, %11,0’ı rüzgâr, %9,0’ı güneş, %1,6’sı jeotermal ve %2,4’ü ise diğer kaynaklar şeklindedir. 2022 yılının sonunda yenilenebilir enerji kaynaklarının kurulu güç payı % 54’e ulaşmıştır. Elektrik üretiminin % 44’ü de yine yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanmıştır.
Son üç yılda EV ile ilgili denetimleri yapacak danışmanlık şirketleri ile ilgili de artış yaşanmıştır. EV Danışmanlık şirketi yetki belgesi verilmesi kapsamında şirketler için 31 adet yetki belgesi ve yetkilendirilmiş kurumlar için 4 adet yetki belgesi ile yetki belgesi yenilenmesi kapsamında 28 adet yetki belgesi olmak üzere toplam 63 adet yetki belgesi düzenlenmiştir.
Ülkemizde Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının Uluslararası Enerji Verimliliği Eylem Planı kapsamında, konulara göre eylem sayıları ve içerikleri yukarıdaki şekilde verilmiştir. 10,9 milyar Dolarlık yatırımla 30,2 milyar Dolar tasarruf sağlanırken toplamda 23,9 milyon ton petrol eşdeğerine sahip bir plan sunulmuştur.
Binalar için yukarıda bahsedilen en yüksek enerji ve emisyon gereklilikleriyle bağlantılı olarak, yönetmelikte belirtilen en yüksek karbon emisyonlarından daha yüksek miktarda emisyona neden olan binalar için cezaların veya yaptırımların artırılması ve birçok şehir merkezinde uygulanan park sistemleri, verimliliği en az olan otomobillerin ücretlerini belirli bir oranda artırarak ceza uygulaması önerilebilir.
Kıymetli okuyucularım, ülkemizde bu yıl 9-15 Ocak tarihleri arasında birçok kurum Enerji Verimliliği Haftasını kutlamak için planlamalar yapmaktadır. Ben de bu hafta yazımda, hem bu bilincin artırılması için idari para cezalarını hem de enerji verimliliği konusunda ülkemizin bazı yatırımlarını yazmak istedim.
Lütfen enerji verimliliği konusunda hep bilinçli olalım ve çevremizi daha fazla kirletmemek için çaba sarf edelim.
ESEN kalınız…
