Hazine ve Maliye Bakanlığı, merkezi yönetim bütçesinin 2023 yılında 1 trilyon 375 milyar lira açık verdiğini duyurdu. Böylece milli gelire oranla bütçe açığı 2003’ten bu yana en yüksek seviyeyi gördü.
2023’te merkezi yönetim bütçe giderleri 6 trilyon 585,5 milyar TL, bütçe gelirleri ise 5 trilyon 210,5 milyar TL ve bütçe açığı 1 trilyon 375 milyar TL olarak gerçekleşti. Bütçe gelirlerinin 4 trilyon 500,8 milyar lirasını ise vergi gelirleri oluşturdu. Günde 12 milyar 33 milyon TL vergi ödememize rağmen oluşan 1 trilyon 375 milyar TL bütçe açığına engel olamadık.
Son 4 yıla baktığımızda, 2020’de 132 milyar TL, 2021’de 192 milyar TL, 2022’de 139 milyar TL olan bütçe açığı rekor kırarak 2023’de 1 trilyon 375 milyar TL ile “felaket” noktaya geldi.
Oluşan bu rekor bütçe açığının yanı sıra dış ticaret ve cari açığımızı da dikkate alırsak ekonomimizin geldiği noktayı daha kolay anlamış olacağız. Gelinen bu noktada ülkemizin reel olarak büyümediğini, ancak enflasyon ve işsizliğin arttığını görmekteyiz. Elimizde tek koz olarak görünen faizler yüzde 45’e ulaştı. Buna rağmen döviz rezervlerimizin gerilemesi devam etti. Bütün bu olumsuzluklarla 2024 yılına girdik.
2024 yılı bütçe kanunu Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Genel bütçe gelirleri 10 trilyon 479 milyar TL, giderleri ise 12 trilyon 130 milyar TL’sı olarak hedeflendi. Böylece 1 trilyon 651 milyar TL bütçe açığı olacağı tahmin ediliyor. Bütçe gelirlerinin 8 trilyon 353 milyar TL’sı vergi gelirlerinden oluşmaktadır. 2023 yılında 4 trilyon 500,8 milyar TL olarak gerçekleşen vergi gelirleri yüzde 85 artışla 8 trilyon 353 milyar TL olarak öngörülmüştür. Bu 2024 yılında 3 trilyon 853 milyar TL daha fazla vergi ödeyeceğimiz anlamına gelmektedir.
Bütçe giderleri içerisinde yer alan toplam faiz ödemeleri için 1 trilyon 254 milyar TL ödenek oluşturuldu. Bir önceki yıl bütçesinde 674,6 milyar lirayı bulan faiz ödemeleri her yıl artarak 2024 yılında yeni bir rekorla 1 trilyon 254 milyar TL olarak gerçekleşecek. Aynı şekilde geçen yıl 1 trilyon 375 milyar TL ile rekor kırdığı ifade edilen bütçe açığı 1 trilyon 651 milyar lira ile yeni bir rekora ulaşacak. Geçen yıl 2023 bütçesinde yer alan 674,6 milyar lira tutarındaki faiz ödemeleri için tarihimizin gerçekleşen en büyük faiz ödemesi tanımı ile rekor kırdığını dile getirmiştik. Bu tabloya göre 2024 bütçesi 2023’ü artacak gibi görünüyor. Yakalandığımız bu olumsuz gidiş ne yazık ki, giderek artarak devam edecek gibi gözüküyor. Geçen yıl günde 12.3 milyar TL ödediğimiz vergi yükü, 2024 yılında günde 22.8 milyar liraya yükselmiş olacak.
2024 yılı bütçesinde yatırımlar için ayrılan 1 trilyon 6 milyar lira ödeneğe karşılık 12 trilyon 130 milyar liralık bütçe giderleri ve bunun içinde yer alan 1 trilyon 254 milyar liralık faiz ödemesi, bu rekor açık veren bütçenin bir borç ve harcama bütçesi olduğunu ortaya koymaktadır.
Bütün bu olumsuzluklardan kurtulmanın yolu, açıklanan enflasyon rakamlarının bile üzerinde vergi alarak bütçe açığını azaltmak yerine ne yapıp, yapıp bütçenin gider kalemlerinde tasarrufa yönelik önlemlerin alınması ve uygulamaya sokulmasından geçmektedir.
