Mutfağın bir köşesinde, banyodaki dolabın en dibinde ya da komodin alt rafında… Hepimizin evinde, bir gün lazım olur diye sakladığımız ilaç kutuları vardır. Açılmış antibiyotik şişeleri, yarım kalmış ağrı kesiciler, son kullanma tarihi yaklaşmış vitaminler… Küçük bir ev eczanesi. Kulağımıza masum geliyor olabilir ama aslında hem cebimizi hem de sağlığımızı sessizce tehdit eden bir karadelik.
Çoğumuz antibiyotikleri hâlâ sihirli bir değnek gibi görüyoruz. Boğazımız biraz yanıyor, geçen sefer bu antibiyotik iyi gelmişti diyoruz; işte tüm sorun burada başlıyor. Doktoru devre dışı bıraktığımız bu küçük karar, aslında mikrop ordularını güçlendiriyor. Antibiyotik kutusu, yarın baş etmek zorunda kalacağımız dirençli bakterilere dönüşüyor. Antibiyotik direnci artık bilimkurgu filmlerinin konusu değil; hastanelerin, yoğun bakımların, acil servislerin hatta evlerimizin içinde dolaşan gerçek bir tehlike.
Raflarda unutulan her ilaç aslında çöpe atılan para demek; üstelik bu sadece bireyin değil, ülkenin cebinden çıkan bir bedel. Hastalık nedeniyle alınan, iyileştim diyerek yarım bırakılan ilaçlar… Bu döngü, görünmez bir millî israf tablosuna dönüşüyor. İlaçların yapım sürecinden dağıtımına kadar her aşamanın bir maliyeti var.
Evde ilaç bulundurmak çoğumuza güven veriyor. Oysa bilmeliyiz ki evimizde sakladığımız, tarihi geçmiş bir ilacın etkisi olmayacağı gibi zararı da vardır. Özellikle antibiyotikler, kalp ilaçları, psikiyatri ilaçları ve daha fazlası çocukların ulaşabileceği yerlere konulduğunda tehlike katlanır; merak sonucu açılan bir şurup kapağı saniyeler içinde büyük bir sağlık krizine dönüşebilir.
Burada asıl mesele aslında ilaç değil, alışkanlıklarımız. Hasta olabilirim korkusuyla “şu ilaçtan bir tane alayım”, doktora gitmek yerine “evde vardı, onu içeyim” demek. Tedaviye başlayıp rahatladım deyip kutuyu yarım bırakmak. Bunlar yıllardır kanıksadığımız ama çoktan terk etmemiz gereken yanlışlarımız.
Çözüm çok basit ama disiplin gerektiriyor. Evdeki fazla ilaçlarla vedalaşmak, kullanılmayan ilaçları eczanelere teslim etmek, son kullanma tarihlerini kontrol edip tarihi geçenleri imha etmek ve ilaçları yalnızca doktor önerdiğinde kullanmak. Değişim küçük ama doğru adımlarla başlar. Ne dersiniz, başlayalım mı?
