Devlet Demiryolları, bir yerleşim yeri için ekonomik, sosyal ve kültürel açıdan büyük bir öneme sahiptir. Ulaşım ağının güçlü olması, bir bölgenin gelişmişlik düzeyini doğrudan etkiler. Demiryolları sayesinde tarım, sanayi ve ticaret ürünleri daha geniş pazarlara ulaşır; bu da üretim maliyetlerinin düşmesini, ticaretin canlanmasını ve yeni istihdam alanlarının doğmasını sağlamaktadır. Bir tren hattının geçtiği bölge, kısa sürede ekonomik canlılık kazanır, yatırım çekmeye başlar ve bölgesel kalkınma ivme kazanır. Demiryolu ulaşımı, yerleşim düzenini ve kentleşme sürecini de etkiler. Tren istasyonlarının çevresi zamanla konutların, ticarethanelerin ve kamu binalarının yoğunlaştığı bir çekim merkezi hâline gelir. Böylece istasyon çevresinde yeni mahalleler oluşur ve şehir, tren hattı etrafında gelişir. Bu durum, yerleşim yerlerinin fiziki yapısını olduğu kadar sosyoekonomik yapısını da dönüştürür. Demiryolları, sadece ekonomik değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel bir bağ kurar. Farklı şehirlerdeki insanlar arasındaki iletişimi artırır, kültürel etkileşimi güçlendirir. Eğitim, sanat ve turizm alanlarında erişimi kolaylaştırır. Tren istasyonları çoğu zaman bir yerleşim yerinin dış dünyaya açılan kapısıdır; şehrin kimliğini, tarihini ve kültürel dokusunu yansıtan simgesel yapılardır. Ayrıca demiryolları, karayollarına göre daha güvenli, ekonomik ve çevre dostu bir ulaşım aracıdır. Ülke genelinde kurulan demiryolu ağı, bölgeler arası bağlantıyı güçlendirir, stratejik ve lojistik anlamda büyük bir avantaj sağlar. Kriz veya afet dönemlerinde dahi ulaşımın sürekliliğini sağlayarak bölgesel dayanıklılığı artırır. Sonuç olarak, Devlet Demiryolları yalnızca bir ulaşım sistemi değil, aynı zamanda bir yerleşim yerinin kalkınmasının, kentleşmesinin ve kültürel bütünleşmesinin temel unsurlarından biridir. Demiryolu hattı geçen her şehir, zamanla hem ekonomik hem de sosyal yönden büyüyen, ülkenin gelişim sürecine katkı sunan bir merkez hâline gelir. Bu saydığımız demiryolu etkenli kalkınmaya en güzel örnek olarak Baskil ilçemiz gösterilebilir. İşte bu kadar önem arz eden devlet demir yollarının önce Baskil’e ardından Elâzığ’a geliş serüveni oldukça zorlu ve meşakkatli bir geçmiş içermektedir. Bu zorluğun sebebiyeti bir yandan yaşanan mevsim şartları, bir yandan da savaştan yeni çıkan bir ülkenin borç durumu. Lakin buna rağmen büyük bir özveri ve gayret neticesinde ray döşeme çalışmaları tamamlanmıştır. Demir yolu ilk olarak 1933 yılında Baskil ilçemize, 1934 yılında ise Elazığ Yolçatı istasyonuna kavuşmuştur. Bu konula ilgili olarak Prof. Dr. Yavuz Haykır makalesinde şu şekilde bahsetmiştir. ;
‘’Fırat İstasyonu’ndan devam eden ray döşemesi çalışmalarından sonra 1933 Kasım ayının başlarında raylar Baskil’e varmıştır. Tren, 16 Kasım 1933 Fevzipaşa – Diyarbekir Hattı’nın 319 km.’sinde bulunan Baskil kaza merkezine ulaşmıştır. 1934 yılının ilk ayında Şevkat İstasyonu’na kadar ray döşemesi bitmiş olan hat, Yolçatı’na ulaşmıştır. Fakat şiddetli kış dolayısıyla inşaat işlerinde aksamalar olmuştur. Hattın poz işlemi yapılamamıştır. 30 Aralık 1933 tarihinde itibaren Yolçatı İstasyonu’na sadece inşaat işlerinde kullanmak üzere trenler gelmeye başlamıştır. 31 Mayıs 1934’de saat 19.20’de ise, ilk yolcu treni Elazığ Yolçatı’ya gelmiştir.’’
Baskil ilçemizden geçen demiryolu hattı, bölgenin jeomorfolojik yapısı nedeniyle “S” harfini andıran kıvrımlar çizmektedir. Malatya–Baskil–Elazığ güzergâhında yer alan istasyonlar sırasıyla; Malatya Fırat İstasyonu, Kuşsarayı İstasyonu, Pınarlı İstasyonu, Şefkat İstasyonu, Yolçatı İstasyonu ve Elazığ Merkez İstasyonu’dur. Ayrıca, Baskil ilçesi sınırları içerisinde bulunan Fırat Demiryolu Köprüsü, Türkiye’nin en uzun demiryolu köprüsü olma özelliğini taşımaktadır. Demiryolunun Baskil’e ulaşması ve istasyonun faaliyete geçmesi, ilçede önemli sosyolojik değişimlere de yol açmıştır. Nitekim demiryolu sayesinde ulaşım imkânlarının artması, Baskil’den bazı şehirlere göç hareketlerini hızlandırmıştır. Bu şehirlerin başında ise Adana gelmektedir. İşsizlik ya da ekonomik nedenlerle göç etmek isteyen Baskilli vatandaşlar, her sabah Adana’ya düzenli tren seferlerinin bulunması nedeniyle çoğunlukla bu ili tercih etmişlerdir. 1933 yılında açılan Baskil İstasyon Şefliği ve lojmanı, günümüzde müze olarak hizmet vermektedir. 2020 yılında dönemin Kaymakamı Oğuz Cem Murat’ın girişimleriyle, ilçede bulunan tarihi tren garı binası restore edilerek Baskil Kültür, Sanat Evi ve Müzesi olarak yeniden düzenlenmiştir. Demiryollarının 92 yıl önce Baskil’e ulaşması, ilçeye yalnızca ulaşım kolaylığı sağlamamış; aynı zamanda ekonomik, kültürel ve sosyal kalkınmanın da temel unsurlarından biri olmuştur. Bu yönüyle demiryolu, Baskil’in gelişim tarihinde önemli bir dönüm noktası niteliği taşımaktadır.
