İki yazımda Ârifâne teşkilatlardan söz etmiş; ârifâne ifadesinin, “ârif olana yakışacak biçimde” anlamı yanında, âriflerin toplandığı yer, meclis, divan anlamına geldiğinden söz etmiştim.

Âriflerin toplandığı yer, meclis, divan anlamına uygun, halkbilimi araştırma konuları içinde “dayanışma, yardımlaşma ve eğitim kurumları” olarak ifade edilen bu alanın; Türkiye’de ârifâne, erfene, ferfene olarak adlandırılan bir kurumsal yapıyı işaret ettiğini söylemiştik.

Keza günümüzde Yârenlik, Seymenlik, Âhîlik gibi kurumsal yapılar yanında, “Sıra Odaları, Kürsübaşı, Velime Geceleri ve Sıra Gecesi adı taşıyan akran toplantılarında bu türden olduğuna temas etmiştik.

Bir kez daha belirtmeliyim ki, bu kurumsal yapıların tamamının kökü-orijini kamların yaptığı ritüellere ve toy denilen devlet meclislerine dayanmaktadır.

Sözünü ettiğimiz bu teşkilâtlardan bazılarının kökene uygun haliyle varlığını sürdürdüğü, “Konya Oturak Âlemi”, “Şanlıurfa Sıra Gecesi” gibi bazılarının da, kış aylarında evlerde, konaklarda yapılan, “Yatsılık”ların yenildiği, müzikli eğlencelerin yapıldığı akran toplantılarına dönüştüğünü hatırlatmış olalım.

     Günümüzde “Kürsübaşı” adıyla bilinen ve genellikle kış aylarında yapılan toplantıların da, geçmişteki “Ârifâne” toplantıların bir uzantısı olduğu kesindir.

    Malûmlarınız olduğu üzere, bugün Kürsübaşı adıyla bilinen yapının içeriğinin, uzun kış gecelerinde evlerde, konaklarda, köy odalarında; kürsü etrafında yapılan sohbetler ve müzik meşkleri olduğunu biliyoruz.

Hal böyle olduğuna göre, kürsü kullanılmayan yaz aylarında bu tür toplantılar yapılmıyor muydu? Elbette yapılıyordu. Yine aynı içerikteki toplantılar bağlara bahçelere taşınıyordu ki bugün de böyledir. Ancak, esas mesele bu değil.

Esas mesele Harput-Elâzığ Arifler meclisi gibi geniş kurumsal yapının nasıl olup da Kürsübaşı adına dönüştüğü ve içeriğinin neden değişip daraldığıdır. Tabi bu ayrı bir araştırma ve yazı konusudur.

Kanaatim odur ki, “Elâzığ-Harput Ârifler Meclisi” son yüzyıla kadar, gerçek yapısı ve içeriğiyle devam etti. Harput şehrinin “Mezra”ya taşınması sonrasında başlayan değişim ve dönüşüm, sosyal ve kültürel yapıyı da etkiledi ve bu teşkilatlar giderek azaldı; sonunda da belirli mahfillerde “Kürsübaşı” adıyla ve içeriğiyle devam etti.

Şunu belirtmeliyim ki, ben de çocukluğumda, elektriğin olmadığı zamanlardaki kış günlerinde yapılan Kürsübaşı sohbetlerini görmüş ve o güzel ortamı yaşamıştım. Yakın zamana kadar Kürsübaşı’nın devam ettirilmesi ve hatta günümüze kadar taşınmış olması sevindiricidir.

Biz Ankara’da yaşayan Elazığlılar olarak, son zamanlarda “Elâzığ Divan Meclisi” tabirini yeğliyoruz. Tabii divan da bir meclistir ama “Elazığ Divanı” dersek ayırt edilemez diye bu ifadeyi kullanıyoruz.

Söz buraya gelmişken, Elâzığ Kültür Derneği öncülüğünde, 23 Temmuz 2018 tarihinde kurulan Ankara Elâzığ Dernekler Federasyonu (ANELFED)’ndan söz edelim.

Federasyon’nun kurucu dernekleri; Elâzığ Kültür Derneği, Baskil ve Çevresi Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, Bakır Madenliler Dayanışma ve Yardımlaşma Derneği, Elâzığ Harput Kültür Derneği, Elâzığ Sivrice Hazar Kültür Derneği idi. Sonradan, Elâzığ Bakır Madenliler Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, Palu Kültür ve Dayanışma Derneği, Sivriceliler Derneği ve Karakoçanlılar Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği’nin katılımıyla Federasyon daha da büyüdü ve Elâzığ Dernekler Birliği Federasyonu (ELBİRFED) adını aldı.

Daha önce bir yazımda da belirttiğim gibi, Bendeniz de bu güzide kuruluşta yönetim kurulu üyesi olarak görev yapmaktayım.

ELBİRFED, değerli hemşehrilerimizin aynî ve nakdî yardımlarıyla, Ankara’da ön cephesi Turan Güneş Bulvarı’na bakan, Yıldızevler Mah. 701 Sok. No: 7/1 Çankaya / ANKARA adresinde faaliyetlerini gerçekleştireceği güzel bir daire satın aldı ve 14 Ekim 2023 tarihinde, saat 14.00’te geniş ve güzide bir topluluğun katılımıyla ELBİRFED genel merkez binamızın açılışı gerçekleşti.

Şimdi de Federasyonumuzun ilk etkinliği olarak Bendenizin yazıp yöneteceği “Elazığ Divan Meclisi” adıyla bir etkinlik planlamış bulunuyoruz. Bu müzikli sahne gösterisinde yukarıda sözünü ettiğimiz “Ârifâne” meclislerin temel özellikleri gösterilecek.

Söz konusu Müzikli Sahne Gösterisi 6 Mart 2024 Çarşamba günü ANKARA HACI BAYRAM VELİ ÜNİVERSİTESİ ITRİ KONGRE VE KÜLTÜR MERKEZİ’NDE saat 19.30’da gerçekleşecek.

Biletlerin Elazığ Kültür Derneği Genel Merkezinden (GMK Bulvarı No: 99/2 Maltepe/Ankara) Saat:10: 00-17:00 saatleri arasında temin edebileceğini de duyurarak Ankara’daki hemşehrilerimiz başta olmak üzere, bütün Elazığlıları davet etmiş olalım.

Sevgi, Saygı ve Muhabbetle…