Sonbaharın bu günlerinde, ülkemizin birçok yöresinde bağbozumu turizminin canlılığı ile bu güzel mevsimin renkliliğini üzümle birlikte yaşıyoruz. Sonbaharla anılan bağ bozumu için üzümlerin son olgunlaşma dönemine girmesi gerekir. Bu yüzden bağ bozumu şenlikleri de mevsimlere ve bölgelere göre Eylül sonu- Ekim aralığında birbirlerine yakın farklı tarihlerde yapılmaktadır. Şimdilerde üzüm için vaktin zamanı geldi. Bu nedenle, Ekim ayının başlarında Elazığ’ da bağ bozumu dönemi yaşanmaya başlayacaktır.
Derin bir anlama sahip olan bağ bozumu sadece üzüm toplamaktan ibaret değildir. Ortak özellik bu olayı bir etkinlikle, bereketi kutlama şenliğine dönüştürmektir. Bu yüzden o yılın mahsulü kutlamalarla toplanır, pekmez ve orcik yapılır ya da üzümler kurutulur. Bununla birlikte güzel yemekler yapılır, yenilir, içilir ve eğlenilir. Bu nedenledir ki, bağ bozumu şenlik ve mutluluk demektir. Ülkemizde geleneksel olarak Trakya’ da Tekirdağ – Şarköy, Mürefte, Gelibolu ve Bozcaada’da Ege’ de Urla ve Denizli (Çil)’ de, İç Anadolu’ da Kapadokya (Ürgüp), Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ da Malatya, Elazığ, Diyarbakır, Mardin ve Midyat’ ta bağ bozumu şenlikleri düzenlenmektedir.
Türkiye’nin en güzel kırmızı şaraplık üzümleri Yukarı Mezopotamya’ da Fırat ve Dicle nehirleri arasında kalan yüksek yaylalarda yetişmektedir. Elazığ Türkiye’ de üzüm konusunda sayılı iller arasında yer almakta olup, Öküzgözü ve Boğazkere üzümleri ile ün yapmıştır. Elazığ’ da yaklaşık 60 çeşidin üzerinde üzüm yetişmesine rağmen ekonomik değer ifade etmesi açısından 12 çeşit üzümün öneminden söz ediliyor. Bunlar Öküzgözü, Boğazkere, Köhni, Kösetevek, Ağın Beyazı, Elazığ Kırmızısı, Tahannebi, Şilfoni, Halkarası, Besni, Karaerik, Kadın Parmağı ve Kabarcık olarak sayılabilir. Bu üzümler hem şaraplık ve hem de sofralık olarak tüketilmektedir. (*)
Öküzgözü ve Boğazkere Türkiye’ deki şarap fabrikalarının tercih ettiği birinci kalite üzümler arasında ilk sırada yer almaktadır. Bu nedenle Elazığ Dünyada başka bir bölgede yetişmeyen Öküzgözü üzümü ile ün kazanmıştır.
Üzümün yolculuğu bağda başlıyor ama bağda bitmiyor. Ya bir fabrikada şaraba veya orcik, pekmez ve pestil gibi bir ürüne dönüşüyor. Elazığ ekonomisine katkı sağlayan tarım ürünlerinin başında gelen üzüm bölge için sadece bir tarımsal ürün değil, aksine yörenin ruhunu taşıyan bir değerdir. Dolayısı ile Anadolu’nun üzüm ambarında bağ bozumu şenlikleri ile Elazığ üzümünün ve özellikle Öküzgözü’ nün hak ettiği değerin iyi tanıtılması ve değerlendirilmesi görüşündeyiz.
Kaynakça:
(*) Doç. Dr. Hüsamettin Kaya
