Enflasyonla mücadele kapsamında uygulanan sıkı para politikaları nedeniyle faiz oranlarının artması, beklenmedik kur dengesizliği, finansmana erişimin zorlaşması, yüksek üretim maliyetleri ve düşük iç talep ile kapasite kullanım oranlarındaki büyük düşüş sanayi sektörünün en önemli sorunları olarak ekonomi gündemini oluşturuyor.
Türkiye’nin sanayi devlerinin 2024 yılı kârı 640.8 milyar lira olurken, bu kârın yüzde 96.6’sı finansman giderlerine harcandı. Böylece oluşan kazancın 618.9 milyar lirası yatırım yerine faize gitti. İstanbul Sanayi Odası’nın hazırladığı Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu 2024 (İSO 500) araştırması; kârların neredeyse tamamının finansmana ayrıldığını gözler önüne seriyor. Bu yetmiyormuş gibi, İSO 500’ün faaliyet kârı geçen yıl yüzde 31.6 azalarak 937 milyar liraya geriledi. 500 devin finansman gideri 2021’den bu yana yüzde 195.7 artarak 618.9 milyar lirayı buldu.
Kârlılık göstergeleri son 10 yıl ortalamasının altında kaldı. Daha önce yüzde 10.4 düzeyinde olan faaliyet kârlılığı yüzde 6.2’ye düştü. Ayrıca kredi faiz oranlarındaki artışa ve krediye erişimde yaşanan sıkıntılara rağmen 2024’de bir önceki yıla göre firma borçlarının yüzde 45.1 oranında büyümesi dikkat çekti. (1)
Türkiye Giyim Sanayiinde yaşanan sorunlar ve özellikle sektörde maliyet problemi nedeniyle sipariş kayıpları ve toplu işçi çıkarmaları sonucu pek çok üreticinin fabrikalarını Mısır’a taşımasına yol açtı.
Son iki yıldır ihracat ve istihdamda büyük kan kaybı yaşayan tekstil ve hazır giyim sektöründe borçlar katlanıyor ve batık krediler hızla artıyor. Yüksek finansman maliyeti nedeniyle sektörün toplam kredi borçları bir yılda yüzde 43.4 artarken, batık kredi tutarı ise yüzde 70 arttı. (2)
Sanayi sektöründe yaşanan sorunlar nedeniyle son 1,5 yılda 132 büyük üretim firması iflas ettiklerini açıkladı.2025 yılının ilk 4 ayında iflas eden büyük şirket sayısı ise 53 oldu.
Önlem alınmaz ise, enflasyonla mücadele sürecinde yükü ağırlaşan sanayi sektörünü zor günler bekliyor. Bölgesel değil, il veya sektörel bazlı ciddi ve çeşitlendirilmiş teşviklerle sanayi sektörünün sorunları çözümlenmeli, özellikle borçlanma ve üretim maliyetlerinin düşürülmesi sağlanmalıdır. Aksi halde üretmeyen Türkiye olarak risk altında kalmış olacağız.
Kaynakça :
(1) Hülya K. Oruçoğlu
(2) Sayime Başçı
